بانک‌ها خدمات مختلفی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند که یکی از این خدمات، صدور و ارائه انواع ضمانت‌نامه است. از این رو می‌توان گفت، بانک‌ها توجه ویژه‌ای به بخش ضمانت‌نامه بانکی دارند و با اختصاص دادن توان افزوده‌ای به این بخش، سهم مناسبی از بازار صدور ضمانت‌نامه را در اختیار دارند. همان‌طور که می‌دانید، ضمانت‌نامه بانکی، قراردادی است که به موجب آن، صادرکننده تعهد می‌کند بر اساس قید و شرطی، مبلغ مورد نظر را در سررسید مشخصی از بابت موضوع مشخصی به فرد پرداخت نماید. ضمانت نامه های ریالی تحت شرایط و قوانین خاصی صادر شده و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در این مطلب سعی داریم شما را با ضمانت نامه های ریالی و قوانین و شرایط آن‌ها آشنا سازیم.

وثایق لازم برای صدور ضمانت نامه های بانکی چیست؟

به منظور صدور ضمانت نامه های بانکی، بانک‌ها شرایط متفاوتی را بر اساس توان پرداخت متقاضی ضمانت‌نامه در نظر می‌گیرند. با توجه به اینکه اطلاع از مسئولیت مدنی بانک‌ها در موارد مختلف و شرایط صدور ضمانت‌نامه‌ها اهمیت دارد، بخشی از این موارد، در ادامه آمده است:

• وثایق متعددی به منظور تضمین پرداخت متقاضی ضمانت‌نامه ممکن است دریافت شود. به عنوان مثال وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشر شده مطابق با مجوز بانک مرکزی و سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار یا حساب‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه نزد بانک و اوراق قرض‌الحسنه یا گواهی‌های سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار و حساب‌های ارزی یا حساب سرمایه‌گذاری مدت‌دار از متقاضی دریافت شده و نزد بانک نگهداری می‌شود.
• بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی اجازه تضمین را دارند.
• سفته یا ضمانت قابل قبول بانک، همچنین اموال غیرمنقول و سهام شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شده باشند، کشتی و هواپیما نیز به عنوان وسایلی هستند که از مشتری گرفته می‌شوند یا اینکه ممکن است یک یا ترکیبی از موارد ذکر شده از مشتری دریافت شود.

انواع ضمانت نامه های ریالی

ضمانت نامه های ریالی معمولاً به دو دسته ضمانت نامه های پیمانکاری و غیرپیمانکاری تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو دسته، خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. در صورتی که در رابطه با هر کدام از ضمانت نامه های ریالی با بانک به مشکل برخورده‌اید، با مشورت با یک وکیل بانکی خبره می‌توانید مشکل خود را به ساده‌ترین شکل ممکن حل کنید.

۱. ضمانت نامه های پیمانکاری

ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه و مزایده

یکی از انواع ضمانت نامه های ریالی، ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه و مزایده است. این ضمانت‌نامه، تعهد ارائه شده توسط بانک است که به درخواست شرکت‌کننده در مناقصه و مزایده و به نفع فردی که اشخاص را برای شرکت در آن مناقصه یا مزایده دعوت نموده است، تنظیم و ارائه می‌شود. در صورتی که در مورد قوانین حاکم بر این ضمانت‌نامه‌ها مشکل یا سوالی دارید، تمامی سؤالات خود را می‌توانید با وکیل سعیده فرهادی نژاد، وکیل باتجربه در این زمینه مطرح کرده و راهنمایی بگیرید.

ضمانت‌نامه حسن انجام کار

ضمانت‌نامه حسن انجام کار، اجرای تعهدات ناشی از قرارداد را تضمین می‌کند.

ضمانت‌نامه پیش پرداخت

از انواع ضمانت نامه های ریالی، می‌توان به ضمانت‌نامه پیش پرداخت اشاره کرد که به منظور استرداد پیش پرداخت از سوی بانک برای پرداخت مبلغ مشخصی وجه نقد به کارفرما در صورت کوتاهی مضمون عنه یا پیمانکار از بازپرداخت وجه که در زمان عقد قرارداد مشخص شده است، منعقد می‌شود.

ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه الضمان

این ضمانت‌نامه را بانک به استناد قرارداد اصلی که بین کارفرما و پیمانکار صورت گرفته است، صادر می‌کند.

۲. ضمانت نامه های غیرپیمانکاری

ضمانت نامه های غیرپیمانکاری، یکی دیگر از انواع ضمانت نامه های ریالی هستند که به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود.

ضمانت‌نامه تعهد پرداخت

ضمانت‌نامه تعهد پرداخت یکی از انواع ضمانت نامه های ریالی است که برای ثبت قراردادهای خرید کالا و موارد دیگری که دین ضمانت‌خواه در برابر ذینفع محقق می‌شود، صادر می‌گردد.

ضمانت‌نامه جهت پرداخت حقوق گمرکی و ترخیص کالا

این نوع ضمانت نامه های ریالی به منظور پرداخت حقوق گمرکی و ترخیص کالا تنظیم می‌شوند. بانک به منظور ترخیص کالاهای وارداتی از کشورهای دیگر، آن‌ها را صادر می‌کند و به تقاضای واردکننده کالا و به نفع گمرک‌های کشور تنظیم می‌شوند.

ضمانت‌نامه ترانزیت کالا

در بین انواع ضمانت‌نامه، ضمانت نامه های ترانزیت کالا، به منظور ترانزیت کالا از مرز گمرکی صادر می‌شوند و متناسب با سود و عوارض گمرکی تنظیم می‌گردند.

ضمانت‌نامه پاساوان کالا

ضمانت نامه های ریالی متناسب با سود و عوارض گمرکی و به منظور ترخیص کالا با توجه به عدم امکان نگهداری کالا در گمرک به دلیل فاسد شدن یا سایر شرایط صادر می‌شوند.

ضمانت‌نامه نظام وظیفه

یکی از ضمانت نامه های ریالی، ضمانت‌نامه نظام وظیفه است که به منظور تضمین بازگشت مشمولان نظام وظیفه عمومی که به دلایل مختلفی از کشور خارج می‌شوند، صادر می‌شود و به نفع سازمان نظام وظیفه تنظیم می‌گردد.

ضمانت‌نامه متفرقه

ضمانت نامه های متفرقه، فرم و شکل خاصی ندارند و معمولاً به دلایل خاصی چون تضمین پرداخت بدهی‌های مالیاتی، بیمه‌ای، تأمین اجتماعی، وزارت علوم و تحقیقات وزارت بهداشت و … صادر می‌شوند.

ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات غیرپیمانکاری

ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات غیرپیمانکاری، به منظور کسب اطمینان ذینفع از انجام صحیح و به موقع، تعهداتی که فرد متعهد در قبال او ارائه داده است، صادر می‌شود. ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات غیرپیمانکاری معمولاً موضوعات متنوعی دارد و در قبال اخذ وثیقه‌هایی با نقدشوندگی بالا صادر می‌شود.

بخشی از ضوابط صدور انواع ضمانت نامه های ریالی

• در زمان ارائه درخواست دریافت ضمانت نامه های ریالی، مشتریان باید حساب جاری قرض‌الحسنه نزد بانک داشته باشند.
• افرادی که ضمانت نامه های ریالی برای آن‌ها صادر می‌شود، باید نتیجه ارزیابی اعتباری به اعتباری‌سنجی آن‌ها توسط بانک مورد نظر تأیید شده باشد.
• تغییر مبلغ ضمانت‌نامه موجب تنظیم یک ضمانت‌نامه جدید می‌شود و شرایط و ضوابط آن همانند صدور ضمانت‌نامه جدید خواهد بود.
• چنانچه قبل از سررسید ضمانت‌نامه، ذینفع، درخواست ضبط آن و پرداخت وجه‌الضمان را داشته باشد، بانک وجه ضمانت‌نامه را پرداخت کرده و مراتب را به مشتری اطلاع می‌دهد تا وجه را واریز نماید.
• مشتریانی که تقاضای صدور ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه و مزایده را دارند، نسبت به پرداخت سپرده نقدی معاف می‌شوند.

نکته پایانی

ضمانت نامه های ریالی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و هر یک کاربرد مخصوص خود را دارند. در این مطلب سعی شد به معرفی این ضمانت‌نامه‌ها و نیز شرایط و ضوابط مربوط به هر یک پرداخته شود.