احتمالاً مراجعه به دندانپزشکی در صدر لیست فعالیت‌های تفریحی بیشتر مردم قرار نداره، اما به لطف یک ژل که می‌تونه مینای دندان آسیب‌دیده رو ترمیم و جایگزین کنه، ممکنه چکاپ‌های دندان راحت‌تر بشن.
این نتیجه‌ی کار یک تیم بین‌المللی به سرپرستی محققان دانشگاه ناتینگهام در بریتانیا هست و پتانسیل این رو داره که یه شکاف رو توی قابلیت‌های بازسازی بسیار محدود ما پر کنه: ما نمی‌تونیم مینای دندان رو بعد از پوسیدگی به طور طبیعی بازسازی کنیم، اما جایگزین کردن این پوشش محافظ روی دندان‌های آسیب‌دیده می‌تونه از پوسیدگی بیشتر جلوگیری کنه.
مثل بعضی تلاش‌های قبلی برای بازسازی مینای دندان، این ژل جدید هم از فرآیند اولیه‌ی تشکیل مینای دندان تقلید می‌کنه. این محلول جدید می‌تونه ترک‌های دندان رو پر کنه و روی عاج دندان (Dentine) که لایه‌ی استخوان‌مانند زیر مینا هست، اعمال بشه.
عبشار حسن، دانشمند داروسازی از دانشگاه ناتینگهام میگه: «وقتی ماده‌ی ما روی مینای فرسایش یافته یا معدنی‌زدایی شده، یا عاج آشکار، اعمال می‌شه، رشد کریستال‌ها رو به شکل یکپارچه و سازمان‌یافته تقویت می‌کنه و ساختار مینای سالم و طبیعی ما رو بازیابی می‌کنه.»
وقتی مینای دندان برای اولین بار رشد می‌کنه، این کار رو از طریق یک داربست که توسط پروتئین‌های طبیعی به نام آملوژنین (amelogenin) ساخته شده، انجام می‌ده. اینجا، محققان سعی کردن با استفاده از پروتئین‌هایی به نام الاستین-مانند نوترکیب یا ELRs، اون داربست رو شبیه‌سازی کنن.
این داربست مصنوعی، سپس درست مثل نوع طبیعیش عمل می‌کنه و رشد مینای جدید رو از طریق فرآیندی که به عنوان «کانی‌سازی اپیتاکسیال» (epitaxial mineralization) شناخته می‌شه، تشویق می‌کنه. کریستال‌های مینای جدید از کلسیم و فسفات موجود توی بزاق، یا در مورد این آزمایش‌های آزمایشگاهی، از محلولی که بعد از ساخت داربست به دندان‌های کشیده‌شده اضافه می‌شه، تشکیل می‌شن.
نکته‌ی حیاتی اینه که کریستال‌های جدید به طور یکپارچه با کریستال‌های باقی‌مانده‌ی عاج یا مینای طبیعی همراستا می‌شن. علاوه بر این، مینای به دست آمده نشانه‌هایی از مقاومت هم‌تراز با ماده‌ای که جایگزینش شده رو نشون می‌ده.
حسن میگه: «ما خواص مکانیکی این بافت‌های بازسازی شده رو تحت شرایط شبیه‌سازی شده از موقعیت‌های واقعی – مثل مسواک زدن، جویدن و قرار گرفتن در معرض غذاهای اسیدی – آزمایش کردیم و متوجه شدیم که مینای بازسازی شده دقیقاً مثل مینای سالم عمل می‌کنه.»
پوسیدگی دندان یک مشکل سلامتی بزرگه و سال‌هاست که دانشمندان در حال آزمایش و توسعه‌ی روش‌هایی برای جایگزینی مینای فرسوده بودن، از جمله استفاده از مایعات و پپتیدها. شاید یک روز بتونیم کل دندان‌ها رو توی محیط آزمایشگاهی پرورش بدیم تا آماده‌ی پیوند توی دهان بشن.
اما این مورد یکی از امیدوارکننده‌ترین پیشرفت‌ها تا به امروز هست. استفاده ازش آسون و سریعه – در نهایت، یک دندانپزشک می‌تونه این کار رو انجام بده – و به گفته‌ی محققانی که یه استارت‌آپ برای ادامه‌ی تحقیقاتشون تأسیس کردن، عملکردش از گزینه‌های موجود فعلی برای این نوع فرآیند بهتره.
با این حال، این ژل هنوز نیاز به آزمایش دقیق توی دهان انسان داره و نه فقط توی آزمایشگاه، تا محققان بتونن مطمئن بشن که بی‌خطر هست. این چیزیه که اونا می‌خوان توی آینده بهش رسیدگی کنن.
محققان در پایان نتیجه می‌گیرن: «این نتایج نشون می‌ده که فناوری ما به طور بالقوه می‌تونه یک راه‌حل جامع (one-pot solution) برای بازسازی مینای دندان، مستقل از میزان فرسایش دندان، ارائه بده.»
